Nhà thép ti�n chế

6.1. Tá»”NG QUAN

Cột là cấu kiện thẳng đứng, đỡ các kết cấu khác và truy�n tải tr�ng xuống móng, gồm ba bộ phận chính (hình 6.1): đầu cột, thân cột và chân cột.

6.1.1. Phân loại

Theo sử dụng: cột nhà công nghiệp, cột nhà khung nhiểu tầng, cột đỡ sàn công tác, cột đỡ đư�ng ống, cột đư�ng dây tải điện...
Theo cấu tạo: cột đặc (hình 6.1, 6.2,a), cột rỗng (hình 6.2,b-d), cột tiết diện không đổi (hình 6.1a, 6.2,a), cột tiết diện thay đổi: cột bậc (hình 6.1c, d), cột có chi�u cao tiết diện thay đổi (hình 6.1, b,c)...

Hình 6.1. Theo hình dáng cột: a- cột có tiết diện không đổi; b – Cột có tiết diện thay đổi; c- cột bậc; 1- đầu cột; 2- chân cột; 3- vai cột

Theo sơ đồ chịu lực: cột nén đúng tâm, cột nén lệch tâm, cột nén uốn...

Hình 6.2. Các loại tiết diện cột: a- cột đặc; b,c,d – cột rỗng; b- cột rỗng bản giằng; c- cột rỗng thanh giằng có thanh ngang; d- cột rỗng thanh giằng không có thanh ngang

6.1.2. Sơ đồ tính, chi�u dài tính toán và độ mảnh của cột
1. Sơ đồ tính - Liên kết đầu cột và chân cột:

Sơ đồ tính của cột: phụ thuộc vào liên kết ở chân cột và đầu cột theo các phương.
Liên kết ở chân cột: giả thiết móng cứng và không có chuyển vị khi chịu tải tr�ng truy�n từ cột, ta có liên kết ở chân cột là khớp cố định (dùng cho cột nén đúng tâm, khi n�n đất yếu) hoặc ngàm (dùng cho cột nén lệch tâm hoặc nén uốn hoặc nén đúng tâm để tăng ổn định).
Liên kết ở đầu cột: phụ thuộc vào liên kết với xà ngang: khớp (cột nén đúng tâm) hoặc liên kết cứng (hệ khung).
b. Chi�u dài tính toán:
Chi�u dài tính toán l0 phụ thuộc vào sơ đồ tính và nội lực d�c trong cột, đối với cột tiết diện không đổi hoặc của các đoạn cột bậc l0 là:
lo = µ1µL, (6.1)

Trong đó:

l - chi�u dài hình h�c của cột, của đoạn cột đối với cột bậc, của chi�u cao tầng;
: hệ số chiá»�u dài tính toán, Âµ phụ thuá»™c vào đặc Ä‘iểm lá»±c dá»�c trong cá»™t và sÆ¡ đồ liên kết ở đầu cá»™t và chân cá»™t, lấy theo bảng D.1-PL. Các trÆ°á»�ng hợp khác nhÆ° cá»™t bậc, cá»™t trong hệ khung … xác định theo [1].

Chiá»�u dài tính toán của cá»™t có tiết diện thay đổi (chiá»�u cao, bá»� rá»™ng tiết diện thay đổi theo luật bậc nhất, nhÆ° các sÆ¡ đồ trong bảng D.1-PL) ngoài hệ số  nhÆ° cá»™t tiết diện không đổi, còn xét đến sá»± thay đổi tiết diện của cá»™t qua hệ số µ1 (gá»�i là hệ số chiá»�u dài tính toán bổ sung). Giá trị của chiá»�u dài tính toán của cá»™t này là lo =µ 1 µl (6.2)

trong đó: µ j : lấy theo bảng D.2-PL.

Khi tính toán cần phải xác định chi�u tính toán (lx, ly) theo hai trục chính (x – x; y - y) của tiết diện cột để xác định độ mảnh của cột (�x, �y) theo hai trục này. Quy ước lx là chi�u dài tính toán của cột khi cột bị uốn d�c (bị cong trong mặt phẳng chứa 2 trục yz, z là trục d�c của cột) tiết diện cột xoay quanh trục x (g�i tắt là chi�u dài tính toán của cột theo phương x), ly tương tự.

c. �ộ mảnh của cột: